Tien jaar innovatie - hoe Shimano’s Di2 groepset de fietswereld veroverde

Na alle onderzoeken, prototypes, verwachtingen en discussies over Shimano’s stap naar elektronisch schakelen, kwam in 2009 eindelijk groen licht voor de nieuwe elektronische DURA-ACE 7900 Di2. Dit was de eerste groepset die de aloude mechanische schakelsystemen met kabels verving door een bedraad elektronisch systeem, van stroom voorzien door een externe accu. Dit wekte verbazing, maar hoewel schakelen hierdoor ineens veel efficiënter en preciezer ging, was er ook scepsis over de technologie. Het was onvermijdelijk dat de twijfelaars de jaren erna zouden zien hoe deze technologie verankerd raakte in het wedstrijdfietsen. Nu gebruikt elke profploeg Di2 die op Shimano rijdt, waardoor het ook onder consumenten steeds populairder is geworden.

De overstap van 10- naar 11-speed kwam met de introductie van DURA-ACE 9070 Di2, een groepset die een berg andere baanbrekende veranderingen met zich meebracht, zoals ee. vierarmige crankset, een velg met dubbel draaipunt en kleinere, lichtere derailleurs. De lancering van deze nieuwe groepset gaven Shimano’s ontwerpers een kans om de ergonomie van het systeem te verfijnen. Dit leidde tot hogere, verder uit elkaar liggende knoppen op de shifters waarmee je in elke houding makkelijker kon schakelen. Ondertussen breidde de groepset zich uit met shifters met een enkele knop voor tijdritten.

Ook werd het uiterlijk schoner dankzij het inbouwen van de accu met opties om de junction box in het frame of het stuur te verbergen voor strakkere lijnen en er is een slankere E-tube-configuratie met dubbele kern ontwikkeld. Wat betreft de software zorgde het E-TUBE-project ervoor dat schakelen nu op maat kon met een multishift-functie waarmee je de verstellers kon programmeren.

De alom geaccepteerde toptechnologie van Di2 moest natuurlijk ook de lagere segmenten bereiken. Dat gebeurde via de ULTEGRA Di2. Waar DURA-ACE Di2 ontworpen voor profs, werd de iets minder professionele, goedkopere ULTEGRA-groepset de norm voor een groeiende massa liefhebbers die soepen en precies wilde schakelen onder trapdruk. In 2013 werd de ULTEGRA Di2 R6870 gepresenteerd aan een toch al gretig publiek, waardoor elektronisch schakelen nog bredere waardering kreeg.

ULTEGRA kwam naar voren als een 11-speed groepset met alle elektronische technologie van zijn oudere broer DURA-ACE Di2, maar om niet alleen de doorgewinterde prof aan te spreken en iets meer gewild te worden onder de fanatieke recreant, was zijn achterderailleur verkrijgbaar in twee versies, met een langarmige groepset geschikt voor een groter tandwiel van 32T. Als aanvulling op de elektronica kreeg de ULTEGRA ook een vierarmig crankstel en werd hij verkrijgbaar met zowel een schijfrem als een velgrem.

Slechts zes jaar na zijn introductie werd Di2 al een volwassen technologie. Inmiddels zijn de prestaties en betrouwbaarheid bewezen in de praktijk als vaste keus van het profpeloton. Bovendien is het onder recreanten ook immens populair geworden.

Di2 werd verder verrijkt met de toevoeging van SYNCHRONIZED SHFITING – een ontwikkeling waarmee de groepset beide derailleurs kon bedienen. De komst van de DURA-ACE R9150 bood ook de eerste hydraulische schijfremoptie voor het topsegment die naadloos geïntegreerd kon worden in de DURA-ACE-familie De invloed van de mountainbiketechnologie hield niet op bij de schijfremmen, want de nieuwe SHADOW RD achterderailleurs met laag profiel geschikt voor tandwielen tot 30T maakten DURA-ACE veelzijdiger voor een bredere groep rijders die meer gevarieerd terrein en uitdagingen zocht.

Nu de benijdenswaardige kwaliteit een feit was, verschoof de aandacht naar personalisering. Shimano’s eerste dubbelzijdige vermogensmeter werd ook een optie, waardoor het crankstel een heel nieuwe uitstraling kreeg; de veel grotere asymmetrische crankarm diende om beter te kunnen schakelen met minder gewicht. Na zijn intrede werd de vermogensmeter al snel onmisbaar in trainingen en wedstrijden op alle niveaus.

De technologische vooruitgang in het kroonjuweel DURA-ACE druppelde ook door naar de ULTEGRA-groupset, met de lichtere de R8070-set met grotere crankstijfheid voor betere prestaties en de introductie van ULTEGRA’s eerste eigen hydraulische schijfrem. Ondertussen werden de steeds weer nieuwe en avontuurlijkere wensen van sportieve fietsers beantwoord met een 34T cassette — een eenvoudige, maar zeer behulpzame ontwikkeling die bijdroeg aan de verdere democratisering van elektronische groepsets.

Nu Di2 triomfen vierde op de weg, bracht de nieuwe GRX-groepset dezelfde technologische voordelen naar de gravelrijder. Er werd een nieuwe groepset speciaal voor gravelfietsen gelanceerd, met de keus uit mechanisch of elektronisch schakelen met 10- en 11-speed, zowel 1x als 2x. Nu er zoveel opties waren, richtte de GRX-serie zich op de wisselende behoeften van avontuurlijke ritten, zowel voor nu als de toekomst.

De GRX800-serie vormt het topsegment met Di2-technologie voor zowel 2x als 1x via drastisch herziene STI-verstellers. De nieuwe vorm en textuur van de remkappen verhogen de remgreepas met 18 mm, ontwerpdetails die samen meer vertrouwen geven op de meest memorabele graveltochten. Met de keuze voor een 1x set-up is de shifter links vrij om als controller te fungeren voor aanvullende apparaten, die naadloze oplossingen bieden voor de wensen van gravelrijders.

De GRX Di2 is thuis op gravel met de bewezen duurzaamheid en betrouwbaarheid in 10 jaar DURA-ACE Di2. Het belooft dezelfde feilloze schakelkwaliteit op gravel, zelfs onder de zwaarste, natste of smerigste omstandigheden.

Zoals Di2 versnellingen van moderne racefietsen totaal veranderde door direct en nauwkeurig schakelen met één druk op de knop mogelijk te maken, zo hebben de zogenaamde satellietschakelaars de systemen nog aanpasbaarder gemaakt. Een serie modulaire satellietschakelaars kan nu harmonieus geïntegreerd worden in de groepset om zelf precies in te stellen hoe of waar je je versnelling kiest: sprintschakelaars op de remkappen voor sneller schakelen tijdens sprints, klimschakelaars op de bovenkant voor betere overgangen in de klimhouding en tijdritschakelaars om te kunnen schakelen terwijl je remt - allemaal stappen in het beter combineren van ergonomie met hogere kwaliteit, mogelijk gemaakt door Di2.

Maar de voordelen gaan verder dan schakeldynamiek. Als je de mogelijkheden van Di2 ten volle benut, kun je meer dan soepel en efficiënt schakelen. De nieuwste Di2-schakelaars zijn voorzien van een derde knop bovenop, die verbinding maakt met een compatibele fietscomputer. Met deze knop kun je door het computerscherm bladeren zonder je handen van remkappen te halen, dus je houdt totale controle. Deze extra knoppen kun je bij verbinding met de E-TUBE-software of -app programmeren en afstemmen op je voorkeuren, wat je rijstijl ook is.

Ooit was elektronisch schakelen een droom. Tien jaar geleden werd het geaccepteerd maar inmiddels behoort het tot de meest gewaardeerde en dragende ontwikkelingen in het fietsen. Di2 heeft het geschopt tot het toppunt van fietstechnologie en de vraag rest: wat gaat het nog meer voor ons doen?