In dit avontuurlijke seizoen zie je vaak fietsers met camera's over hun schouders om hun rit -of delen ervan- vast te leggen zoals het hun uitkomt. Zodra ze dan verslag van de rit willen doen, dekken ze zich in: "Deze foto’s doen het geen recht." Foto's of filmpjes maken van gebeurtenissen onderweg is een intensieve bezigheid. Zoals met alles in het leven, moet je dit vaak oefenen. Of je nu een camera meezeult op de fiets of een purist bent die liever geen onhandige spullen draagt, dit zijn ‘slimme trucs’ om ervoor te zorgen dat je foto's weergeven wat je hebt gezien of hoe je je voelde.
Je wielerverhaal vastleggen en vertellen met prachtige foto's
Je kan snel verstrikt raken in de vele theorieën en technieken van de fotografie. We houden het bij een enkele algemene aspecten die afbeeldingen aan de oppervlakte interessanter maken: belichting en belichtingstijd, kadrering en compositie, verhalen vertellen en bewerken.
Belichting en belichtingstijd
Kijk nog eens naar de bewering “Deze foto’s doen het geen recht”. Dit komt er meestal op neer dat de belichtingstijd niet het gevoel weergeeft dat de nemer op dat moment had. Je kunt iets moeilijk een fout noemen als het gaat om hoe iemand wil dat een foto eruitziet. Toch is een goede belichtingstijd voor een ‘levensechte’ foto een essentieel aspect om de emotie en het gevoel weer te geven dat je zoekt als je met je vrienden je foto's doorneemt.
Met foto's bij zonsopkomst of zonsondergang kun je goed spelen met de belichtingstijd. Denk maar eens aan suikerspinwolken met in de horizon gedrapeerde lagen oranje sorbetijs en lavendel. Als je het moment wil vastleggen dat je iets zag, moet je de belichtingstijd op de scène afstemmen. Dit zijn zogenaamde ‘hoogcontrastscènes’, waarin de lichtste en donkerste delen qua belichtingswaarde heel ver uit elkaar liggen. Maar laten we ons niet verliezen in technisch jargon.
In deze tijd van of iPhonography, TikTok, Instagram en automodi is het normaal dat je op foto's ‘alles ziet’. Als je een zonsopgang fotografeert en de grond en de lucht kunt zien, is er iets misgegaan. Ook al zie je dat duidelijk met het blote oog, je brein ziet het anders. Het brein laat overbodige details achterwege. Zoals bij het uitleggen van een grap. Sommige dingen moeten gezegd, andere blijven beter onvermeld. Je hoeft zelden elk detail van een foto te zien. Zorg dat opvalt wat jou interesseert en laat de rest vaag in diepere tinten en schaduwen. Als iPhone-gebruiker tik je op de lucht en houd je je vinger daar om de belichtingstijd aan te passen. Rijders die complete camera's gebruiken, moeten de lucht belichten en de rest laten wegvallen.
Over belichting moeten we het simpel houden, anders duurt het te lang. Schaduwen zijn meestal handig, maar niet altijd. Schaduwen geven je onderwerp diepte. Ook kunnen ze je compositie interessanter maken. Op de fiets heb je meestal geen lampen op je rug, dus de zon is je voornaamste lichtbron. Bij weinig of geen bewolking laat je de zon onder een hoek van ongeveer 45° op je onderwerp vallen, zowel voor een portret als actiefoto, dan wordt het meestal mooi. Het is even prutsen, maar het is een simpele vuistregel om je voordeel mee te doen. Je kunt ook spelen met achtergrondverlichting als je onderweg foto's maakt van je vrienden. Hoe vaker je dit uitprobeert en herhaalt, des te meer interessante kaders kun je kiezen.
Er is nog veel meer te vertellen, maar dit is een soort spoedcursus voor het maken van interessante foto's met je iPhone of je camera. De meeste mensen rijden overdag en daarom gaan we daar in dit hoofdstuk vanuit. Maar laten we wel wezen: Het gouden uurtje is je beste vriend.
Kadrering en compositie
Als we fotografie benaderen zoals het leren van een taal, is de belichtingstijd als leren spellen. Kadrering en compositie zijn dan als leren zinnen bouwen. Wat je binnen je kader wil hebben en de invalshoek zijn van enorme invloed op hoe mensen op je foto reageren.
Het eerste advies voor het kaderen dat ik zowel beginners als experts geef: KOM DICHTBIJ! Vind je dat je heel dichtbij bent, ga nog dichterbij. Daar kun je schitterende plaatjes schieten. Denk eens aan de laatste keer dat je in de hitte fietste. Wat schiet je te binnen? Het zweet, een rode kop, stoom, verzengende zon, helder water dat op een huid wordt gegoten. Neem alleen elementen in beeld die het verhaal vertellen. Laat de rest eruit.
Zoals je soms dichterbij moet komen, zo is het ook belangrijk om soms een stap achteruit te doen. Welke scène zie je? Vertelt het landschap een verhaal dat je graag aan de kijker overbrengt? Zet een stap achteruit. Kijk naar het kader dat je beeld omlijst. Elementen die jouw verhaal vertellen, moeten beginnen bij een rand van het kader en ertegenover eindigen. Het scheelt daarbij wel of er veel negatieve ruimte is of dat je een portret maakt. Maar over het algemeen is het goed om ‘het kader op te vullen’ met wat je interesseert, zodat je hele afbeelding een bedoeling heeft.
Wat betreft compositie, kom ik terug op het idee van de spoedcursus. Dat is een complete cursus op zich. Als je wil laten zien dat een klim steil is, moet je dichtbij de grond gaan staan en de weg het kader laten overspoelen. Of je schiet de klim van de zijkant om de hellingsgraad goed te kunnen zien. Als je wil laten zien dat een weg heel bochtig is, moet je de weg zoveel mogelijk door het kader heen laten kronkelen. Ga niet te laag zitten, want hoe lager je de camera zet, des te vlakker en minder bochtig lijkt de weg. Laat dit zoveel mogelijk over aan je intuïtie. Je kan gek worden als je teveel over de compositie nadenkt, dus houd het simpel.
Een verhaal vertellen
Stel je voor dat je de hele dag hebt gefietst. Je rit begon in de stad bij een hip koffietentje, een paar kilometer verder trof je je vrienden, samen reden jullie naar Mt. Tamalpais en daarna daalden jullie af naar Stinson Beach. Op het strand gingen jullie lunchen en daarna reden jullie zuidwaarts over de HWY 1. Tot slot reed je over de Golden Gate Bridge. Stel dat je op die hele rit maar twee foto's hebt genomen. Hoe kan je dit verhaal vertellen? Je moet het meeste schrappen. Je moet vooral voor een bepaalde verandering van situatie of decor zorgen, zodat mensen een begin, midden en einde in je verhaal ontdekken.
Soms is je scène heel letterlijk: binnen, buiten, bos, strand, middag, zonsondergang. Maar soms wil je juist de details net zoveel aandacht geven. Banden oppompen, koffie halen, lunchpauze, afdalen naar huis. Fotografie draait heel erg om emoties. Geloof het of niet, maar de volgorde waarin iemand naar je foto's kijkt, is van invloed op wat ze er na afloop bij voelen.
Eerlijk gezegd geldt dit alleen voor mensen die graag verhalen willen vertellen. Niet iedereen die voor zijn plezier foto's maakt, hoeft zich bezig te houden met de samenhang van een serie, dat maakt echt niet uit.
Bewerken
Het heeft weinig om een oordeel te geven over bewerken, want iedere fotograaf heeft zijn eigen unieke idee bij een scène. Wel kan ik het volgende advies geven: Als je foto's bewerkt om ze beter te maken, moet je een betere foto maken. Het is prima als je foto niet helemaal goed is. Een goede reden om nog eens te gaan fietsen en foto's te maken.
Bewerken om kleuren te corrigeren en vlekken te verwijderen, niet het selecteren van foto's, moet je doen met dezelfde bedoeling als alles hierboven. Maak het leuk, speel ermee, doe eens wat geks tot je het beeld hebt dat je mooi vindt, als je daarvan houdt. Als je na lange ritten en veel foto's maken of allebei liever niet nog eens uren zit te bewerken, doe het dan niet.
Vang de rit
Fotografie is een vak en je moet er voortdurend aan werken en ermee experimenteren. De technologie heeft het niet makkelijker gemaakt om een prachtige foto te maken, maar heeft fotografie wel toegankelijker gemaakt. Op de fiets heb je te maken met de elementen. Daarom zijn je foto's altijd een combinatie van geluk en wijsheid. Je hebt nooit alle factoren in de hand, maar dat is vaak juist het leuke. Het belangrijkste is dat je plezier hebt. De beste fotografen hebben lol en accepteren dat ze niet alles weten. Daardoor blijven ze openstaan om allerlei nieuwe ideeën en concepten uit te proberen. Of je nu je iPhone of een gekregen camera gebruikt, het beste wat je kunt doen om betere foto's te maken, is af te drukken zodra je het gevoel hebt dat het een mooie foto kan worden. Ga nu maar lekker gave foto's maken.
Deel dit artikel
